Çocuklarda Dil ve Konuşma Gelişimi

Çocuğun dil gelişimi doğumdan itibaren izlendiğinde doğuştan getirdiği bir ses kapasitesinin olduğu görülmektedir. Doğumdan sonraki ilk aylarda bebek ağlama, gülme, hıçkırma, bağırma gibi kendiliğinden birtakım sesler çıkartırken, dışardan işittiği sesleri de taklit etmeye başlar. Ses taklitleri, hece tekrarları ve ilk sözcüğün söylenmesi gibi dil gelişimindeki belirgin aşamalar izlenerek, çocuğun konuşulanları anlaması ve konuşmaya başlaması gerçekleşir. Çocuk olgunlaştıkça konuşma üzerindeki denetimi artmakta, bunun yanı sıra çevrenin ve eğitimin gelişim üzerindeki etkisi de önem kazanmaktadır.

Dil ve Konuşma Gelişim Aşamaları

Çocuklarda dil ve konuşma becerilerinin kazanıldığı yaşlar sabit ve değişmez değildir, önceden tahmin edilebilir bir sıra izlediği söylenmektedir.

Buna göre;

Çocuk Önce Ağlayarak Konuşur.

• Yumuşak seslere mırıldanarak, sert, yüksek seslere korkup ağlayarak tepki verir.
• Sesi gözleri ile takip eder.

Seslerle Oynar, Taklit Eder, Ses Üretir.

• Seslerdeki değişiklikleri ayırt edebilir. Ayırt etme yavaş yavaş anlamlı hâle gelir.
• Başkalarının çıkardığı sesleri tekrarlar.
• Şaşkınlığını, sevincini; hareketleri ve çıkardığı seslerle ifade eder.

Sözcük Üretmeye Başlar.

• Telâffuzu tam anlaşılır değildir. Tek sözcük, ses ve mimiklerle desteklenerek, tüm bir cümle yerine kullanılabilir.
• Sözcükleri anlamlarından farklı kullanabilir.
• Anladığı sözcük sayısı kullandığı kelime sayısından fazladır.

Sözcük Dağarcığı Gelişir

• Sözcükleri bir araya getirerek kısa cümleler kurmaya başlar, oldukça anlamsız sözcükleri art arda kullanabilir.
• Başkalarının söylediği sözcükleri tekrarlar.
• Konuşmasının giderek daha anlaşılır hâle geldiği görülür.

Dört-Beş Sözcük Uzunluğunda Cümleler Kurar

• Sürekli konuşmak ister.
• Söylemek istediği sözcükleri çabuk bulamaz ve kolaylıkla kullanamaz.
• Bu dönemde çocuğun düşünme hızı sözcükleri çıkarabilme hızından fazladır. Çocuk konuşurken duraklar, ses, hece ve sözcük tekrarları yapar.

Cümleler Uzun ve Çeşitlidir

• Konuşmasını dinleyiciye göre değiştirme becerisi gösterir.
• “Eğer,… zaman ve çünkü…” gibi bağlaçlar kullanabilir.
• Espri yapar, değişik ve acayip sözcükleri gülünç bulur.
• Ezbere şiir, şarkı… söyleyebilir.

Çocuk Okul Çağına Geldiğinde Konuşma Şekli Ve Grameri, Çevresindeki Konuşma Şekline Uyar Dil ve konuşma bundan sonra da gelişmeye devam eder. Bazen bazı sesleri daha sonraki yaşlarda kazanabilir.